Kenneth S. Polonsky – The Past 200 Years in Diabetes LINK: N Engl J Med 2012;367:1332 (dostępny pełen tekst)
Na łamach New England Journal of Medicine ukazał się kolejny z ciekawych artykułów publikowanych na 200-lecie czasopisma. Tym razem Kenneth S. Polonsky przedstawia na stronach NEJM historię cukrzycy.
Autor przypomina, że określenie “diabetes mellitus” znane było już starożytnym i użył go po raz pierwszy grecki lekarz Aretaeus. Musiało jednak minąć 17 wieków do czasu gdy w roku 1776 Matthew Dobson po raz pierwszy oznaczył stężenie glukozy w moczu chorych. W roku 1812 , w którym powstał o czasopismo New England Journal of Medicine and Surgery, cukrzyca byłą chorobą znaną, ale nikt nie wiedział jakie mechanizmy są odpowiedzialne za jej rozwój. Brak było skutecznego leczenia i choroba w krótkim czasie nieuchronnie prowadziła do śmierci.
Koniec wieku XIX i wiek XX to czas szybkiego rozwoju nauki. O tym jak bardzo znaczące miejsce zajmowały w nim badania nad cukrzycą niech świadczy fakt, iż od roku 1923 aż 10 naukowców otrzymało Nagrodę Nobla za prace poświęcone tej chorobie . Jak pisze Polonsky, w wyniku tych wysiłków udało się zrobić bardzo wiele.
Choć rozpoznanie cukrzycy nadal wiąże się ze skróceniem oczekiwanego czasu życia, rokowanie zmieniło się diametralnie, i chorzy przez wiele dekad żyją bez istotnych ograniczeń. Jednocześnie jednak, o ile wiemy jak zapobiegać rozwojowi choroby to nadal nie wiemy jak ją wyleczyć.
Co więcej, zdaniem autora ze społecznego punktu widzenia przez 200 lat nie nastąpił istotny postęp a nawet, ze względu na sytuację epidemiologiczną, sytuacja wygląda gorzej niż w roku 1812. Tylko w latach 1980-2010 liczba chorych w USA wzrosła z 5,6 do 20,9 miliona (z 2,5% do 6,9% populacji. Wśród osób powyzej 65 lat na cukrzycę choruje 27%.
Komentując postępy leczenia Polonsky przypomina takie osiągnięcia jak opracowanie insulin biosyntetycznych, które pozwoliło niemal całkowicie wyeliminować miejscowe reakcje uczuleniowe; monitorowanie poziomu glikemii w domu; oznaczanie poziomu hemoglobiny glikowanej czy też opracowanie pomp insulinowych. Postępy w transplantacji nerek pozwoliły wydłużyć życie chorym z zaawansowaną nefropatią cukrzycową a fotokoagulacja laserowa pozwoliła zachować wzrok milionom chorym z retinopatią. U chorych z cukrzycą typu 1 poprawa kontroli glikemii prowadzi najprawdopodobniej do ograniczenia liczby powikłań makronaczyniowych (efekt widoczny po wielu latach dobrej kontroli glikemii). Z kolei w Steno-2 Study wykazano, że interwencja wieloczynnikowa spowodowała 50% spadek śmiertelności sercowo-naczyniowej u chorych z cukrzycą typu 2 . Z drugiej strony jednak Polonsky przypomina, że w Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD) agresywna kontrola glikemii zmniejszyła wprawdzie liczbę niezakończonych zgonem zawałów serca ale zwiększyła śmiertelność całkowitą…
Opracowane na podstawie: NEJM / 4 października 2012
Marek Kowrach