Paul R. Kalra, i wsp – Discontinuation of beta-blockers in cardiovascular disease: UK primary care cohort study LINK: Int J Cardiol 2012 online first
Beta-adrenolityki są jednymi z najczęściej przepisywanych leków. Ich skuteczność została potwierdzona w leczeniu chorych po zawale serca, z przewlekłą niewydolnością serca i stabilną chorobą wieńcową, co znalazło odzwierciedlenie w międzynarodowych rekomendacjach klinicznych. Problemem pozostaje jednak niedostateczne stosowanie leków z tej grupy w praktyce klinicznej, tj. nierozpoczynanie leczenia, stosowanie zbyt małych dawek oraz ich niezwiększanie do wartości docelowych, a także wczesne zaprzestanie leczenia.
Chociaż dane pochodzące z rejestrów wskazują na zwiększenie zastosowania beta-blokerów w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego w ostatnich latach, istnieją także raporty sugerujące nadal zbyt rzadkie ich stosowanie. Według danych pochodzących z rejestru OPTIMIZE-HF i innych badań, dawki beta-adrenolityków stosowanych w praktyce klinicznej w leczeniu niewydolności serca są istotnie niższe od dawek rekomendowanych w zaleceniach. Należy podkreślić, że zjawisko to wiąże się z gorszymi wynikami leczenia. Jednakże większość danych dotyczących przepisywania beta-adrenolityków może być obarczona błędem, ponieważ pochodzą one z małych rejestrów i kohort w ośrodkach o najwyższym stopniu referencyjności.
Badacze brytyjscy postanowili zatem ocenić stosowanie leków beta-adrenolitycznych na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej. Wykorzystując bazę danych praktyk lekarzy rodzinnych (UK General Practice Research Database) analizowano retrospektywnie kohortę pacjentów leczonych w latach 2004-2008. Kryteria włączenia obejmowały rozpoznanie przewlekłej niewydolności serca, zawału serca lub choroby niedokrwiennej. Punkty końcowe badania stanowiły: przerwanie leczenia, dawka początkowa i zwiększanie dawki oraz występowanie działań niepożądanych.
Do analizy włączono 12 493 chorych (68,0% mężczyzn) w średnim wieku 58,0±17,6 lat. Spośród nich 27% pacjentów zaprzestało leczenia beta-adrenolitykami w ciągu pierwszego roku od ich włączenia. Odsetek ten wzrósł do 39% w drugim roku i 50% w trzecim roku terapii. Średnia dawka na początku terapii wynosiła około 33% rekomendowanej dawki docelowej i była zwiększana do 40% wielkości tej dawki w czasie terapii.
Do najczęściej występujących działań niepożądanych należały: duszność, męczliwość oraz zawroty głowy (z częstością występowania odpowiednio 98, 53 oraz 49 w przeliczeniu na 1000 pacjentolat).
Podsumowując, jedna czwarta pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego, u których rozpoczęto stosowanie beta-blokerów, przerywa terapię w pierwszym roku. Liczba ta wzrasta do 50% w ciągu trzech lat obserwacji, niezależnie od faktu, czy leki te są stosowane w celu poprawy rokowania (po zawale serca oraz w niewydolności serca) czy dla zniesienia objawów (w dławicy piersiowej). Dla poprawy jakości farmakoterapii kluczowe pozostaje zatem zrozumienie, na czym polegają trudności w leczeniu beta-adrenolitykami w wymienionych grupach pacjentów wysokiego ryzyka.
Opracowane na podstawie: Internet / 25 lipca 2012
Ewa Kowalik