I.J. Marshall, C.D.A. Wolfe i C. McKevitt – Lay perspectives on hypertension and drug adherence: systematic review of qualitative research LINK: BMJ 2012;344:e3953 (dostępny pełen tekst)
Dotychczasowe dane epidemiologiczne wskazują, że 30-50% leczonych nie przestrzega w istotnym stopniu zaleceń lekarskich dotyczących terapii nadciśnienia tętniczego. Wynika to najprawdopodobniej z szeregu czynników jak np. złożone schematy lekowe, podeszły wiek, brak wsparcia społecznego, wysokie koszty, zaburzenia poznawcze i depresja.
Na łamach British Medical Journal przedstawiono wyniki systematycznego przeglądu badań przeprowadzonych w 16 państwach z różnych rejonów świata, w różnych grupach rasowych i etnicznych a oceniających subiektywną wiedzę i opinie na temat leczenia nadciśnienia tętniczego. Przedstawiona praca odsłania obecne we wszystkich grupach etnicznych i narodowościowych, subiektywne czynniki zależne od samych chorych. Właśnie one są często odpowiedzialne za nieprzestrzeganie zaleceń.
Jednym z nich jest przekonanie, że nadciśnienie tętnicze jest wywołane nadmiarem stresu, a przy zmniejszeniu jego natężenia nie jest konieczne przyjmowanie leków, gdyż ciśnienia ulega samoistnemu obniżeniu. Pacjenci często uważają, że nadciśnienie tętnicze wywołuje szereg objawów takich jak bóle głowy, zawroty głowy, kołatania lub nadmierne pocenie się. Leki zmniejszają wystąpienie tych objawów, ale gdy te już ustępują nie ma konieczności kontynuowania leczenia. Wśród pacjentów funkcjonuje również opinia, że leki kumulują się w organizmie i powodują działania niepożądane szkodliwe dla zdrowia. Ich zdaniem niekorzystne jest również przyzwyczajenie organizmu do stałego leczenia.
Konsekwencją powyższych przekonań jest nie tylko zaprzestanie terapii farmakologicznej, ale również korzystanie z „bezpiecznych,” według chorych, środków alternatywnych – np. ziół. Za pomijanie terapii odpowiada też szereg innych czynników, takich jak zapominanie o przyjęciu tabletki, brak czasu czy brak środków finansowych.
A zatem, zdaniem autorów opracowania, w programach edukacyjnych należy uwzględnić nie tylko racjonalną formę edukacji, ale również podjąć próbę zmiany szeregu błędnych przekonań pacjentów na temat nadciśnienia tętniczego, jego konsekwencji i leczenia.
Opracowane na podstawie: BMJ / 9 lipca 2012
Marek Kowrach