G.F. Sawaya i J.A. Tice – Evidence at the point of practice change. Lung cancer screening LINK: Arch Intern Med. 2012;17:1415
Jednym z częstszych nowotworów o niekorzystnym rokowaniu jest rak płuc. Wczesne jego wykrycie zapewniałoby większą skuteczność dostępnych metod leczenia. Skuteczne badania przesiewowe opracowano dla raka sutka i raka jelita grubego. Czy w przypadku raka płuc podobnie skuteczne badania przesiewowe można prowadzić posługując się tomografią komputerową klatki piersiowej o niskiej dawce (LDCT- low-dose computed tomography)?
Problem ten omówiono w komentarzu redakcyjnym na łamach Archives of Internal Medicine. Przyczynkiem do jego napisania stał się opublikowany na łamach JAMA systematyczny przegląd badań poświęconych skriningowi raka płuc. W największym liczbowo badaniu – National Lung Screening Trial , w którym wzięły udział 53454 osoby o zwiększonej szansie zachorowania na nowotwór płuc, stwierdzono istotną statystycznie redukcję ryzyka zgonu z powodu raka płuc w grupie osób poddanych skriningowi w porównaniu do grupy kontrolnej. Względna redukcja ryzyka zgonu wyniosła 20% (356 zgony w grupie skriningu vs 443 zgony w grupie kontrolnej).
Warto jednak pamiętać, że w każdym z wykonywanych cykli badań przesiewowych za pomocą tomografii komputerowej klatki piersiowej, w 20% przypadków stwierdzano nieprawidłowości, które wymagały dodatkowych badań inwazyjnych i nieinwazyjnych lub dalszej obserwacji, natomiast rozpoznanie raka płuca potwierdzono tylko u 1% badanych. Wysoki odsetek fałszywie dodatnich wyników stanowi jeden z argumentów pozwalających kwestionować zasadność prowadzenia badań przesiewowych. Należy pamiętać, że poza narażeniem na powikłania związane z procedurami inwazyjnymi, skrining może znacznie pogorszyć jakość życia pacjentów.
Brak jest danych famakoekonomicznych, które uzasadniały wprowadzenie takiej procedury do systemu opieki medycznej. Mimo podnoszonych wątpliwości American College of Chest Physicians i American Society of Clinical Oncology zalecają na podstawie wyników meta-analiz, aby osobom w wieku 55-74 lat z grupy wysokiego ryzyka oferować w wybranych ośrodkach medycznych coroczną tomografię komputerową klatki piersiowej jako badanie przesiewowe w kierunku raka płuc. Zalecenie to dotyczy palaczy lub byłych palaczy z wywiadem palenia rzędu 30 i powyżej paczkolat.
Opracowane na podstawie: Jama Internal Medicine / 8 października 2012
Marek Kowrach