Gerald F Watts – Balancing the cardiometabolic benefits and risks of statins LINK: Lancet 2012;380:541
Na łamach Lancet ukazał się komentarz Geralda F Wattsa i wsp. dotyczący korzyści oraz ryzyka związanego ze stosowaniem statyn. Pomimo niezaprzeczalnych zalet tej grupy leków, często podnosi się kwestię ich potencjalnie diabetogennego efektu, co jest szczególnie istotne u chorych z niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym, otrzymujących statyny w prewencji pierwotnej. W takich przypadkach korzyść ze stosowania tych leków jest mniejsza niż u chorych z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym i może być częściowo niwelowana, szczególnie w związku z rozwojem cukrzycy de novo.
W tym samym numerze Lancet ukazał się raport z badania JUPITER autorstwa Ridkera i wsp. W badaniu tym pacjenci z poziomem CRP>2 mg/l otrzymywali rosuwastatynę lub placebo i byli obserwowani przez 5 lat. Wykazano, że cukrzyca występowała o 25% częściej w grupie przyjmującej rosuwastatynę. U chorych z więcej niż jednym czynnikiem ryzyka cukrzycy (zespół metaboliczny, nieprawidłowa glikemia na czczo, BMI>30 kg/m2, HBA1C>6%), otrzymujących statynę ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych było mniejsze o 39% w porównaniu z grupą kontrolną, ale ryzyko cukrzycy było wyższe o 28%. W liczbach bezwzględnych oznaczało to uniknięcie 134 poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych przy spowodowaniu dodatkowych 34 przypadków cukrzycy. U pacjentów bez czynników ryzyka cukrzycy, ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych było mniejsze o 52% (86 zdarzeń), bez zwiększonego ryzyka cukrzycy.
Badanie to potwierdza istotną wartość statyn w prewencji pierwotnej zdarzeń sercowo-naczyniowych, jednak autorzy zwracają uwagę na fakt, że efekt diabetogenny jest największy u pacjentów z czynnikami ryzyka cukrzycy. W przypadku nieobecności czynników ryzyka, efekt diabetogenny statyn jest znikomy.
W praktyce, poważniejszym problemem klinicznym związanym z przyjmowaniem statyn jest miopatia i artralgia. W badaniu JUPITER nie stwierdzono jednak znacząco zwiększonego ryzyka tych powikłań podczas stosowania średniej dawki rosuwastatyny. Nie stwierdzono również dużego ryzyka zaburzeń funkcji poznawczych oraz toksyczności hepatologicznej i nefrologicznej. Należy zwrócić uwagę na skojarzenie statyn z innymi lekami o potencjale diabetogennym, takimi jak beta-blokery czy tiazydy.
Pacjenci stosujący statyny, mający czynniki ryzyka cukrzycy, zwłaszcza nieprawidłową glikemię na czczo, powinni zostać poinformowani o ryzyku wystąpienia cukrzycy i konieczności regularnego kontrolowania glikemii oraz normalizacji masy ciała i utrzymania aktywności fizycznej.
Opracowane na podstawie: Lancet / 11 sierpnia 2012
Magdalena Piątkowska