Tom C Russ i wsp – Association between psychological distress and mortality: individual participant pooled analysis of 10 prospective cohort studies LINK: BMJ 2012;345:e4933 (dostępny pełen tekst)
W serii badań obserwacyjnych wykazano zależność pomiędzy objawami depresji i lęku (stresem psychologicznym, psychological distress) a zwiększonym ryzykiem przedwczesnego zgonu, incydentów sercowo-naczyniowych i prawdopodobnie zachorowaniem na nowotwory. Prospektywne badania oceniające te zależności były jednak zwykle relatywnie małe a w związku z tym szacunki dotyczące wielkości ryzyka nie były w pełni miarodajne. Co więcej, badania nie pozwalały na wykluczenie odwrotnego związku przyczynowo-skutkowego.
Warto zatem przyjrzeć się wynikom meta-analizy danych indywidualnych pochodzących z 10 badań kohortowych (Health Survey for England) oceniających związek pomiędzy stresem psychologicznym a ryzykiem zgonu. Poziom stresu mierzono za pomocą 12-elementowej skali General Health Questionnaire. Analizą objęto dane 68 222 mieszkańców Anglii (próba populacji ogólnej), w wieku 35 i więcej lat, wyjściowo bez chorób układu sercowo-naczyniowego lub nowotworów.
W trakcie średnio 8.2-letniej obserwacji odnotowano 8365 zgonów z wszystkich przyczyn, 3382 zgony sercowo-naczyniowe i mózgowo-naczyniowe, 2552 zgony nowotworowe oraz 386 zgonów z przyczyn zewnętrznych. Zgodnie z oczekiwaniami badacze odnotowali “zależną od dawki” zależność pomiędzy stresem psychologicznym a ryzykiem zgonu (iloraz hazardu dla punktacji 1-3 General Health Questionnaire vs 0 punktów: 1.20, 95% CI 1.13 do 1.27; dla punktacji 4-6: 1.43, 95% CI 1.31 do 1.56; a dla punktacji 7-12: 1.94, 95% CI 1.66 do 2.26; P<0.001 dla trendu). Zależność tę obserwowano po skorygowaniu wieku i płci badanych a także po uwzględnieniu m.in. czynników społeczno ekonomicznych. Podobne obserwacje poczyniono w przypadku zgonów sercowo-naczyniowych i zgonów z przyczyn zewnętrznych. W przypadku zgonów nowotworowych zależność obserwowano wyłącznie przy dużym natężeniu stresu.
Zdaniem autorów, wykazanie wyraźnego związku stresu psychologicznego z ryzykiem zgonu powinno skierować wysiłki badawcze na poszukiwania form terapii zmniejszających to ryzyko.
Opracowane na podstawie: BMJ / 31 lipca 2012
Magdalena Lipczyńska