Kazem Rahimi i wsp – Effect of statins on ventricular tachyarrhythmia, cardiac arrest, and sudden cardiac death: a meta-analysis of published and unpublished evidence from randomized trials LINK: Eur Heart J 2012;33:1571
Około połowa zgonów spowodowanych chorobą wieńcową to zgony nagłe. Wiele z nich spowodowanych jest, jak się uważa, przez tachyarytmie komorowe. W ostatnich latach w badaniach obserwacyjnych wskazywano na rolę podwyższonego poziomu markerów zapalnych jako wskaźników ryzyka tachyarytmii komorowych i nagłych zgonów.
Obserwacje te w połączeniu z wiedzą, że statyny niezależnie od wpływu na poziom cholesterol LDL ograniczają także m.in. procesy zapalne, wzbudziło nadzieję na to, że poza działaniem przeciwmiażdżycowym, mają także działanie antyarytmiczne. Dowodów potwierdzających wstępnie tę hipotezę dostarczyły wyniki kilku nierandomizowanych badań klinicznych i ich meta-analizy, wskazujące na zależność pomiędzy stosowaniem statyn a spadkiem ryzyka incydentów arytmicznych.
Jak dotąd jednak brakuje wiarygodnych dowodów pochodzących z randomizowanych badań klinicznych. Częściowo jest to związane z tym, że w przypadku wielu dużych badań statynowych informacji takich nie publikowano. Warto zatem przyjrzeć się wynikom meta-analizy dużych randomizowanych prób klinicznych z użyciem statyn, w których zebrano dane, na temat incydentów arytmii komorowej.
Do analizy włączono badania, w których statyny porównywano z placebo a także badania porównujące niską i wysoką dawkę statyny, z udziałem ponad 100 uczestników i co najmniej 6-miesięcznym okresem obserwacji. W analizie uwzględniono otrzymane od badaczy dane niepublikowane. Łącznie przeanalizowano 29 prób (statyna vs kontrola) z udziałem 113 568 osób.
W badaniach tych statyny nie zmniejszyły w sposób istotny ryzyka tachyarytmii [212 vs. 209; iloraz szans (OR)=1.02, 95% CI 0.84–1.25, P=0.87] lub zatrzymania akcji serca (82 vs. 78; OR =1.05, 95% CI 0.76–1.45, P=0.84). Odnotowano jednak istotne, 10% ograniczenie liczby nagłych zgonów sercowych (1131 vs. 1252; OR =0.90; 95% CI 0.82–0.97, P=0.01). Dla porównania liczba kardiologicznych zgonów nie nagłych zmniejszyła się pod wpływem statyn o 22% (1235 vs. 1553; OR=0.78, 95% CI 0.71–0.87, P =0.001). Włączenie do analizy 8 kolejnych badań z udziałem 41 452 uczestników, porównujących leczenie intensywne vs standardową dawkę statyny nie wpłynęło istotnie na wyniki analizy
Jak zauważają autorzy stosunkowo niewielka ilość udokumentowanych epizodów tachyarytmii i zatrzymań akcji serca wynika z faktu, że zdarzenia te nie były w wielu badaniach szczegółowo odnotowywane. Za nagłe zgony sercowe.mogą odpowiadać zarówno zaburzenia rytmu jak i nagłe epizody niedokrwienne, trudno zatem jednoznacznie ocenić, czy redukcja nagłych zgonów wynikała z hipolipemizującego czy może antyarytmicznego działania statyn.
Jak podsumowują autorzy pracy, nie udało się potwierdzić ochronnego wpływu statyn na komorowe zaburzenia rytmu, chociaż leki te mają korzystny wpływ na występowanie nagłych zgonów.
Opracowane na podstawie: European Heart Journal / Lipiec 2012
Magdalena Lipczyńska