Elaine W. Yu i wsp – Bone Density Screening Intervals for Osteoporosis. One Size Does Not Fit All LINK: JAMA 2012;307:2591
Na łamach Journal of the American Medical Association ukazała się praca Elaine W. Yu i wsp. poświęcona częstości wykonywania przesiewowych badań densytometrycznych. Jest to problem istotny, bowiem po ukończeniu 50 roku życia około połowa kobiet doświadczy złamania osteoporotycznego. Wskaźnik utraty masy kostnej określony w powtarzalnych pomiarach jest niezależnym czynnikiem ryzyka, ale optymalne odstępy między badaniami nie zostały do tej pory dokładnie określone.
Niektórzy z autorów zalecają wykonywanie badań co dwa lata, ostatnie prace sugerują jednak, że odstępy między kolejnymi pomiarami powinny być zależne od wyjściowej wartości BMD (i należy wykonywać je rzadziej u chorych z prawidłowym lub bliskim prawidłowego wynikiem densytometrii). Warto przy tym pamiętać, że powtarzanie badań skriningowych jest uzasadnione tylko wówczas, gdy istnieją skuteczne interwencje zmniejszające ryzyko a ponowny skrining może wpłynąć na zmianę decyzji terapeutycznych.
Wprawdzie bisfosfoniany zmniejszają ryzyko złamań u kobiet po menopauzie o 30-50%, ale wiele czynników ryzyka jest niezależnych od gęstości kości. Najważniejszym z nich jest wiek. Przykładowo, kobieta 80-letnia z T-score -1,5 ma takie samo ryzyko złamania jak kobieta 60-letnia z T-score -2,5. Co więcej, połowa złamań występuje u kobiet z prawidłową gęstością kości lub osteopenią. Stąd też wskaźnik T-score nie jest optymalną metodą określania wskazań do terapii.
Specjaliści rekomendują rozpoczynanie leczenia na podstawie oceny całkowitego 10-letniego ryzyka złamania za pomocą kalkulatora WHO FRAX. Przypominają przy tym, że potencjalne korzyści z leczenia należy zawsze odnieść do ewentualnego ryzyka działań niepożądanych leków, takich jak martwica żuchwy czy atypowe złamania kości udowej.
W przypadku prawidłowego wyniku densytometri, bądź też łagodnej osteopenii i niskiego ryzyka złamań kolejna densytometria jest wskazana po 5-10 latach. W przypadku osteopenii bardziej zaawansowanej lub wyższego ryzyka złamań (ale jeszcze bez wskazań do leczenia) – skrining należy powtórzyć po 2 latach. Odstępy te mogą ulec modyfikacji zależności od wieku, indywidualnych czynników ryzyka (np. sterydoterapia, terapia analogami LHRH) i wyjściowego wskaźnika gęstości kości.
Opracowane na podstawie: JAMA / 27 czerwca 2012
Magdalena Piątkowska