Reu00b4my Boussageon i wsp – Reappraisal of Metformin Efficacy in the Treatment of Type 2 Diabetes: A Meta-Analysis of Randomised Controlled Trials LINK: PLoS Med 2012 9(4): e1001204 (dostępny pełen tekst)
Od czasu publikacji UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) metformina zalecana jest jako lek pierwszego wyboru. W UKPDS, w porównaniu z samą dietą, u osób otyłych metformina spowodowała spadek śmiertelności (iloraz ryzyka [RR] = 0.64; 95% CI: 0.45 do 0.91). Jednak w tym samym badaniu, u osób bez otyłości, przyjmujących łącznie z metforminą pochodne sulfonylomocznika, obserwowano wzrost śmiertelności w porównaniu z grupą leczoną samymi pochodnymi sulfonylomocznika. (RR = 1.60; 95% CI: 1.02 to 2.52). Autorzy uznali to za zjawisko losowe.
Rezultatów wspomnianej analizy nie uwzględniono w ostatnim przeglądzie Cochrane, w którym u chorych z nadwagą potwierdzono korzystne działanie metforminy. Z kolei Lamanna i wsp. włączyli do meta-analizy osoby bez nadwagi, stwierdzając wyłącznie, że ‘‘jest prawdopodobne, iż monoterapia metforminą wiąże się z poprawą przeżycia” (OR: 0.801[0.625–1.024], p =0.076). Odnotowali jednak, że jednoczesne stosowanie sulfonylomocznika wiązało się z obniżeniem przeżywalności (OR: 1.432[1.068–1.918], p= 0.016). Warto wspomnieć, w badaniu University Group Diabetes Program stosowanie fenforminy wiązało się ze wzrostem śmiertelności i spowodowało wycofanie jej z rynku.
Warto zatem przyjrzeć się pracy autorów szwedzkich, opublikowanej na stronach Public Library of Science (PLOS) Medicine. Badacze włączyli do analizy 13 randomizowanych prób klinicznych z udziałem 13,110 chorych (9,560 metformina, 3,550 inne leczenie lub placebo). Okazało się, że metformina nie wpłynęła w sposób istotny na śmiertelność całkowitą (RR:0.99 [95% CI: 0.75-1.31]) i sercowo-naczyniową (RR:1.05 [95% CI: 0.67-1.64]). Nie wpłynęła również na występowanie zawałów serca, udarów, niewydolności serca i powikłań mikronaczyniowych.
A zatem, zdaniem badaczy choć metformina uznawana jest za złoty standard w leczeniu cukrzycy, to bilans korzyści/ryzyka płynących z jej stosowania pozostaje niepewny. Nie można wykluczyć zarówno 25% redukcji jak i 31% wzrostu śmiertelności całkowitej. Nie wydaje się być zatem idealnym punktem odniesienia dla oceny skuteczności innych preparatów. Na pocieszenie autorzy stwierdzają , że metformina w porównaniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi wydaje się mieć stosunkowo najmniej wad – nie powoduje hipoglikemii, przyrostu wagi ciała czy niewydolności serca.
Opracowane na podstawie: Acta Psychiatrica Scandinavica / Kwiecień 2012
Magdalena Lipczyńska