Paul A. Gurbel, i wsp – Clopidogrel Efficacy and Cigarette Smoking Status LINK: JAMA 2012;307:2945
Przeprowadzone ostatnio analizy dużych badań klinicznych wskazują na zmniejszenie lub zupełny brak korzyści klinicznych stosowania klopidogrelu u osób niepalących.Autorzy artykułu zwracają uwagę na fakt, iż palenie papierosów indukuje cytochrom P450 1A2, izoenzym związany z aktywacją metaboliczną klopidogrelu. W czasie leczenia klopidgrelem osoby niepalące charakteryzują się zatem większą aktywnością płytek krwi niż palacze.
Dodatkowa analiza badania CAPRIE (Clopidogrel vs Aspirin in Patients at Risk of Ischemic Events) ujawniła, że w grupie osób niepalących i byłych palaczy leczonych klopidogrelem nie wystąpiła redukcja częstości pierwotnego punktu końcowego badania (udar niedokrwienny OUN, zawał serca lub zgon z przyczyn naczyniowych) w porównaniu z grupą niepalących otrzymujących aspirynę (odpowiednio 10,4% vs 10,6%, ryzyko względne [ang. hazard ratio] 0,98 [95% CI 0,88-1,09]), podczas gdy w grupie palaczy stosowanie klopidgrelu wiązało się ze zmniejszeniem występowania tego samego punktu końcowego w porównaniu z leczeniem palaczy aspiryną (8,3% vs 10,8%, HR 0,76 [95% CI 0,64-0,90]).
Podobnie w badaniu CREDO (Clopidogrel for the Reduction of Events During Observation) nie obserwowano różnicy w częstości występowania złożonego punktu końcowego (zgon, zawał serca lub udar w ciągu roku obserwacji) u osób niepalących otrzymujących klopidogrel versus placebo, w przeciwieństwie do palaczy leczonych klopidgrelem w porównaniu z placebo (odpowiednio 6,3% vs 13,8%, HR 0,44 [95% CI 0,23-0,83]).
Wtórna analiza badania CHARISMA (Clopidogrel for High Atherothrombotic Risk and Ischemic Stabilization, Management and Avoidance trial), w której pierwotnym punktem końcowym badania była śmiertelność całkowita, również potwierdziła taką zależność. W analizie tej palenie papierosów wiązało się z większym ryzykiem zgonu z wszystkich przyczyn (HR 2,58) i zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych (HR 2,26). Jednakże nie stwierdzono redukcji śmiertelności ogólnej w grupie niepalących lub byłych palaczy leczonych klopidogrelem w porównaniu z placebo, natomiast w grupie palaczy stosowanie klopidogrelu powodowało 32% redukcję śmiertelności ogólnej w porównaniu z placebo.
Podobną istotną zależność pomiędzy złożonym punktem końcowym (zgon, zawał serca, udar OUN) a paleniem tytoniu obserwowano u pacjentów poddanych przezskórnym zabiegom rewaskularyzacyjnym, u których stosowano klopidogrel w dawce nasycającej 600 mg w ramach badania CURRENT OASIS 7 (Clopidogrel and Aspirin Optimal Dose Usage to Reduce Recurrent Events—Seventh Organization to Assess Strategies in Ischemic Symptoms).
Przedstawione obserwacje rodzą zatem wiele wątpliwości i obaw dotyczących kosztów oraz potencjalnego ryzyka stosowania klopidogrelu u osób niepalących.
Opracowane na podstawie: JAMA / 20 czerwca 2012
Ewa Kowalik