Krishnan Bhaskaran i wsp – Angiotensin receptor blockers and risk of cancer: cohort study among people receiving antihypertensive drugs in UK General Practice Research Database LINK: BMJ 2012;344:e2697 (dostepny pełen tekst)
Leki z grupy antagonistów receptora typu 1 dla angiotensyny II zostały wprowadzene do terapii w 1995 roku i są szeroko stosowane w leczeniu farmakologicznym niewydolności serca, nadciśnienia tętniczego oraz nefropatii cukrzycowej.
Badania eksperymentalne wskazują, że receptory dla angiotensyny II odgrywają istotną rolę w regulacji procesów angiogenezy, proliferacji komórek i progresji guzów, co usprawiedliwia teoretyczne rozważania dotyczące ryzyka nowotworów w przypadku stosowania leków z tej grupy.
Zagadnienie to na poziomie klinicznym pojawiło się po raz pierwszy w 2003 roku, kiedy to w badaniu CHARM (Candesartan in Heart filure Assessment of Reduction in Mortality and morbidity), oceniającym zastosowanie blokerów receptora angiotensyny w niewydolności serca, stwierdzono istotnie więcej przypadków nowotworów zakończonych zgonem wśród pacjentów randomizowanych do grupy przyjmującej kandesartan w porównaniu z placebo [86 (2,3%) v 59 (1,6%); p=0,038]. Nie obserwowano jednak różnicy w częstości występowania nowotworów niezakończonych zgonem.
Wyniki kolejnych badań były negatywne lub niekonkluzywne z powodu niewystarczającej siły statystycznej, natomiast w przeglądach systematycznych i metaanalizach wykazany początkowo wzrost ryzyka nowotworów, nie został potwierdzony w kolejnej metaanalizie obejmującej większą liczbę badań oraz indywidualne dane pacjentów.
W przedstawianym badaniu kohortowym przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii analizowano związek pomiędzy stosowaniem antagonistów receptora angiotensyny a występowaniem nowotworów na podstawie bazy danych lekarzy rodzinnych. Analizą objęto 377 649 pacjentów, u których wprowadzono i stosowano przez co najmniej rok blokery receptora angiotensyny lub inhibitory konwertazy angiotensyny.
Mediana obserwacji od początku terapii wyniosła 4,6 lat – w tym czasie zarejestrowano 20 203 przypadki nowotworów. Nie stwierdzono wzrostu ryzyka wystąpienia nowotworów ogółem wśród osób przyjmujących blokery receptora angiotensyny w stosunku do osób przyjmujących ACE inhibitor (skorygowany iloraz ryzyka 1,03: 95% przedział ufności 0,99-1,06; p=0,10).
Biorąc pod uwagę poszczególne typy nowotworów, obserwowano zwiększone ryzyko rozwoju raka piersi i prostaty (dla nowotworu piersi iloraz ryzyka 1,11; 95% przedział ufności 1,01-1,21; p=0,02; dla nowotworu prostaty odpowiednio – 1,10; 1,00-1,20; p=0,04), co w wartościach absolutnych odpowiadało szacowanemu 0,5 i 1,1 dodatkowemu przypadkowi nowotworu na 1000 pacjento-lat, wśród chorych o najwyższym ryzyku wyjściowym dla danego nowotworu.
Dłuższy czas leczenia hipotensyjnego nie wiązał się z większym ryzykiem zachorowania (p>0,15 dla każdego przypadku). Ponadto stwierdzono mniejsze ryzyko występowania raka płuc (0,84; 0,75-0,94) oraz brak wpływu na częstość występowania raka jelita grubego (1,02; 0,91-1,16).
Na podstawie wyników metaanalizy można zatem stwierdzić, że stosowanie antagonistów receptora angiotensyny nie jest związane ze wzrostem ryzyka występowania nowotworów ogółem. Obserwowany wzrost ryzyka rozwoju raka piersi i raka prostaty przyjmuje małe wartości bezwzględne, a brak związku z czasem terapii hipotensyjnej sprawia, że nie można wykluczyć innych wyjaśnień tego zjawiska.
Opracowane na podstawie: BMJ / 24 kwietnia 2012
Ewa Kowalik