Sang Mi Kwak i wsp – Efficacy of Omega-3 Fatty Acid Supplements (Eicosapentaenoic Acid and Docosahexaenoic Acid) in the Secondary Prevention of Cardiovascular Disease LINK: Arch Intern Med. 2012;172:686
Opublikowane w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia prace Banga i wsp. oraz Dyerberga i wsp. sugerowały, że spożycie dużej ilości ryb oraz ssaków morskich bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 przyczynia się do niskiej częstości występowania chorób układu sercowo-naczyniowego wśród Eskimosów zamieszkujących Grenlandię.
Od tej pory na podstawie badań na zwierzętach, badań epidemiologicznych i randomizowanych, wielu badaczy donosiło o wpływie na układ sercowo-naczyniowych dwóch głównych długołańcuchowych kwasów nienasyconych omega-3, tj. kwasu kwasu eikozapentaenowego i kwasu dokozaheksaenowego. Dane pochodzące z badań wskazują na ich działanie przeciwzapalne, antyaterogenne i antyarytmiczne, co rozważano jako możliwy mechanizm redukujący ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Jednakże dowody na działanie kwasów omega-3 w prewencji wtórnej chorób układu sercowo-naczyniowego są niejednoznaczne. W celu oceny skuteczności działania kwasu eikozapentaenowego i kwasu dokozaheksaenowego w prewencji wtórnej chorób sercowo-naczyniowych Kwak i wsp. przeprowadzili metaanalizę randomizowanych badań klinicznych z grupą kontrolną. Dokonano przeglądu badań zamieszczonych w bazach PubMed, Embase oraz Cochrane. Spośród 1007 dostępnych artykułów zidentyfikowano 14 randomizowanych badań klinicznych, przeprowadzonych z zastosowaniem metody podwójnie ślepej próby oraz grupy kontrolnej otrzymującej placebo.
W badaniach wzięło udział w sumie 20 485 pacjentów z wywiadem chorób sercowo-naczyniowych. Metaanaliza wykazała, że suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3 nie redukuje ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych ogółem (ryzyko względne 0,99; 95% przedział ufności 0,89-1,09), śmiertelności ogólnej, nagłego zgonu sercowego, zawału serca, niewydolności serca oraz przejściowego niedokrwienia i udaru mózgu. Zaobserwowano niewielkie zmniejszenie ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych (ryzyko względne 0,91; 95% przedział ufności 0,84-0,99), które zanikało po wyłączeniu z analizy badań z poważnymi ograniczeniami metodologicznymi. Nie stwierdzono także istotnego efektu prewencyjnego w podgrupach chorych w zależności od: lokalizacji kraju, zamieszkania na wybrzeżu lub w głębi lądu, wywiadu w kierunku chorób sercowo-naczyniowych, stosowanych leków, rodzaju placebo użytego w badaniu, jakości metodologicznej badania, czasu trwania terapii, dawki kwasu eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego lub użycia oleju rybiego.
Podsumowując, przedstawiona metaanaliza nie wykazała skuteczności kwasów tłuszczowych omega-3 w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych ogółem u pacjentów z wywiadem chorób układu krążenia.
Opracowane na podstawie: Jama Internal Medicine / 14 maja 2012
Ewa Kowalik