G.S. Hillis i wsp – Resting heart rate and the risk of death and cardiovascular complications in patients with type 2 diabetes mellitus LINK: Diabetologia online
Na łamach czasopisma Diabetologia przedstawiono kolejną analizę cząstkową badania ADVANCE. W badaniu tym uczestniczyło 11140 pacjentów w wieku ≥55 lat, z cukrzycą typu 2 i powikłaniami w postaci makro- i mikroangiopatii lub z innymi czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
W ramienu hipoglikemizującym uczestników randomizowano do leczenia intensywnego w oparciu o gliklazyd MR lub leczenia standardowego, w ramieniu hipotensyjnym do terapii peryndoprylem z indapamidem lub placebo.
W analizach wieloczynnikowych analizowano zależność pomiędzy spoczynkową czynnością serca a ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych, śmiertelnością naczyniową i całkowitą. W trakcie średnio 4,4 roku zmarło 8% pacjentów, w tym 4% z przyczyn sercowo-naczyniowych. U 9% chorych wystąpił poważny incydent sercowo-naczyniowy niezakończony zgonem.
Okazało się, że spoczynkowa częstość serca niezależnie od innych czynników wiązała się ze zwiększonym ryzykiem zgonu, zwiększonym ryzykiem zgonu sercowo-naczyniowego i wystąpienia poważnych epizodów sercowo-naczyniowych. Na każde przyspieszenie czynności serca o 10 uderzeń na minutę ryzyko zgonu rosło o 15%, zgonu sercowo-naczyniowego o 16% i poważnego zdarzenia sercowo-naczyniowego o 8%. Zależność była najsilniej widoczna u chorych, którzy uprzednio przebyli udar, zawał mięśnia sercowego, po przemijających incydentach niedokrwiennych mózgu lub epizodzie niestabilnej choroby wieńcowej, a także z objawową miażdżycą zarostową tętnic kończyn dolnych.
W porównaniu z chorymi z najniższego kwintyla częstości rytmu serca, u osób w najwyższym kwiintylu (średnio 57 uderzeń/min. vs średnio 91 uderzeń/min.) ryzyko zgonu rosło o 79%. Uzasadniając obserwowaną zależność autorzy odnotowali, że z jednej strony przyspieszenie czynności serca wiąże się z większą pracą serca i tym samym z większym zapotrzebowaniem na tlen, a z drugiej jest odpowiedzią układu krążenia na toczące się procesy metaboliczne uszkadzające m.in. układ autonomiczny.
W wielu wcześniejszych pracach neuropatia układu autonomicznego kojarzyła się ze zwiększoną śmiertelnością sercowo-naczyniową. Niezależnie od mechanizmu warto pamiętać, że wyższa wartość spoczynkowej czynności serca jest ważnym predyktorem zgonu i powikłań sercowo-naczyniowych wśród chorych na cukrzycę typu 2.
Opracowane na podstawie: Diabetologia / Marzec 2012
Marek Kowrach