Terry J. Aspraya, Roger M. Francis – Treatment of osteoporosis in women intolerant of oral bisphosphonates LINK: Maturitas 2012;71:76
Osteoporoza jest chorobą charakteryzującą się zmniejszoną wytrzymałością kości predysponującą do złamań. Koszty leczenia tych złamań wyniosły w Wielkiej Brytanii w 2000 roku 1,8 mld funtów, a ponieważ populacja ulega starzeniu, przewiduje się, że do roku 2020 wzrosną one do 2,1 mld funtów. Większość kosztów wiąże się z leczeniem złamań kości szyjki udowej.
W ciągu ostatnich 15 lat podstawową metodą leczenia osteoporozy stały się doustne bisfosfoniany. Według przeglądu Cochrane z 2008 roku leki te zmniejszają częstość złamań od 16 do 47%, w zależności od preparatu i lokalizacji złamania.
Jednakże szacuje się, że mniej niż 40% chorych przyjmuje bisfosfoniany zgodnie z zaleceniami. Często obserwuje się bowiem działania niepożądane, głównie problemy żołądkowo-jelitowe. Objawy te w badaniu 849 chorych powodowały przerwanie terapii u 21% leczonych alendronianem, 13,8% chorych przyjmujących rizendronian i 7,7% otrzymujących etidronian. Tak więc u pacjentów z niestosowaniem się do zaleceń lub nietolerancją doustnego alendronianu (obecnie lek pierwszego rzutu w leczeniu osteoporozy) należy rozważyć inne metody.
Po pierwsze, można zastosować inny lek w postaci doustnej. Ranelinian strontu jest lepiej tolerowany i charakteryzuje się podobną skutecznością w zapobieganiu złamaniom. Raloksyfen może być przydatny i jest dobrze tolerowany u kobiet w okresie postmenopauzalnym, jednak dane pochodzące z badań klinicznych wskazują na zmniejszenie ryzyka złamań kręgów, ale nie szyjki kości udowej.
U chorych nietolerujących terapii doustnej i charakteryzujących się wysokim ryzykiem złamań niskoenergetycznych należy rozważyć leczenie parenteralne. Podawany raz w roku zolendronian dożylnie wiąże się z 77% redukcją ryzyka złamań kręgów i 41% redukcją ryzyka złamań szyjki kości udowej. Dostępne są także inne bisfosfoniany w postaci dożylnej, tj. pamidronian i ibandronian. Należy zwrócić uwagę występujące po podaniu dożylnym objawy przeziębieniowe i ryzyko upośledzenia funkcji nerek.
Najnowszą alternatywną metodą terapii osteoporozy jest denosumab, ludzkie przeciwciało monoklonalne działające antyresorpcyjnie, ale w innym mechanizmie niż bisfosfoniany. Lek podaje się podskórnie dwa razy w roku i wydaje się on być dobrze tolerowany, a najpoważniejszym zagrożeniem może byc hipokalcemia. Inną alternatywę dla leczenia dożylnego stanowi rekombinowany ludzki parathormon. Codzienne wstrzyknięcia podskórne teriparatydu zmniejszają ryzyko złamań kręgów i złamań poza kręgosłupem, ale brak jest dowodów na zapobieganie złamaniom kości szyjki udowej.
Podsumowując, bisfosfoniany zrewolucjonizowały leczenie osteoporozy i zapobieganie złamaniom niskoenergetycznym kości w praktyce klinicznej. Ponieważ osteoporoza jest chorobą bezobjawową, trudno zachęcić chorych do przyjmowania leków przez lata i konieczna jest ocena stosowania się do zaleceń przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Obecnie szerokie spektrum opcji terapeutycznych umożliwia także personalizowane leczenie chorych nietolerujących terapii pierwszego rzutu doustnymi bisfosfonianami.
Opracowane na podstawie: Internet / styczeń 2012
Ewa Kowalik