P.S. Sever i wsp – The Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial: 11-year mortality follow-up of the lipid-lowering arm in the UK LINK: Eur Heart J 2011;32:2525 (dostępny pełen tekst)
Na łamach European Heart Journal zaprezentowano wyniki prowadzonej w Wielkiej Brytanii odległej obserwacji osób z nadciśnieniem tętniczym leczonych atorwastatyną w ramach randomizowanego badania ASCOT (Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial).
Po wstępnej trwającej około 3,3 lat obserwacji, badanie przerwano przedwcześnie ze względu na znaczne korzyści kliniczne w grupie z atorwastatyną w porównaniu z placebo. Stwierdzono istotną statystycznie, 33% względną redukcję zawałów mięśnia serca niezakończonych zgonem i epizodów choroby wieńcowej zakończonej zgonem. Odnotowano również korzystny trend w redukcji zgonów sercowo-naczyniowych (o 16%) i zgonów z wszystkich przyczyn (o 13%). Zmiany te nie osiągnęły poziomu istotności statystycznej.
Po dalszych 8 latach obserwacji korzyści w zakresie prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego nadal były widoczne w grupie początkowo leczonej aktywnie w porównaniu do grupy placebo. Utrzymywała się nieznamienna statystycznie redukcja zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Znamiennie natomiast uległa obniżeniu liczba zgonów niezależnie od przyczyny (o 14%), głównie dzięki istotnej redukcji zgonów (o 15%) z przyczyn niepowiązanych z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Analizy cząstkowe wykazały, że redukcja liczby zgonów w znacznym stopniu zależała od spadku odsetka zgonów spowodowanych infekcją lub chorobami płuc–redukcja względna istotna statystycznie o 36% (redukcja zgonów z powodu infekcji wynosiła 40% ale nie osiągnęła istotności statystycznej [p=0,06]). Liczba osób, która należało leczyć, aby zapobiec jednemu zgonowi po jedenastu latach wyniosła 35. Nie obserwowano zmian w zgonach z powodu chorób nowotworowych.
Autorzy w dyskusji przedstawiają możliwe mechanizmy korzystnego działania statyn, wykraczające poza prewencję chorób układu krążenia. W badaniach eksperymentalnych wykazano, że statyny modulują funkcje neutrofili, zmniejszają syntezę cytokin prozapalnych, poprawiają funkcję naczyń i działają przeciwzakrzepowo. W obserwacjach epidemiologicznych statyny zmniejszały śmiertelność z powodu posocznicy i pozaszpitalnego zapalenia płuc.
Korzyści z terapii statynami wydają się wykraczać zatem poza ich wpływ na choroby układu krążenia. W długotrwałej perspektywie czasowej leki te ograniczają prawdopodobnie zgony spowodowane infekcjami lub chorobami płuc. Jest to kolejny argument, aby kontynuować terapię tymi lekami w długiej perspektywie czasowej. Tym niemniej, wpływ statyn na wskaźniki zgonów pozasercowych powinien być potwierdzony w odpowiednio zaprojektowanych, prospektywnych badaniach randomizowanych.
Opracowane na podstawie: European Heart Journal / 20 października 2011
Marek Kowrach