F. Colom – Keeping therapies simple: psychoeducation in the prevention of relapse in affective disorders LINK: Br J Psychiatry 2011;198:338
W złożonej patogenezie i w złożonym rozumieniu zaburzeń psychicznych równie ważne jak skomplikowane schematy terapii farmakologicznej i psychoterapii wydają się być proste kroki podjęte w celu lepszej kontroli choroby. Przypominając ten oczywisty fakt na łamach British Journal of Psychiatry przedstawiono informacje o roli psychoedukacji w leczeniu dwubiegunowej choroby afektywnej.
Psychoedukacja jest interwencją nastawioną na poznanie i zrozumienie podstawowych faktów o chorobie i jej leczeniu. Prezentuje pacjentom aktualną wiedzę o leczeniu, jego zasadach, konieczności modyfikacji terapii i rozpoznawaniu zaostrzeń choroby. Pozwala to zapewnić ściślejsze przestrzeganie zaleceń i szybszy kontakt z lekarzem lub zespołem leczącym.
Podobny rodzaj edukacji terapeutycznej znalazł już swoje stałe miejsce w takich przewlekłych schorzeniach somatycznych jak cukrzyca i astma. Psychoedukacja nie może jednak opierać się na prostym przekazaniu informacji, ale powinna przybrać określone ramy strukturalne i organizacyjne. Rolę tego rodzaju edukacji potwierdzono i udokumentowano w szeregu próbach klinicznych u chorych z chorobą afektywną dwubiegunową.
W badaniu przytaczanym w tym samym numerze British Journal of Psychiatry psychoedukacja grupowa u osób z chorobą afektywną dwubiegunową w okresie 5 letniej obserwacji wydłużała okres do nawrotu objawów choroby, zmniejszała częstość nawrotów, a także zmniejszała ilość dni aktywnej choroby, głównie wskutek redukcji dni z depresją. W innym badaniu psychoedukacja składająca się z 7-12 sesji zmniejszała w okresie 18 miesięcy liczbę epizodów maniakalnych o 30%.
Ważnymi składowymi decydującymi o sukcesie psychoedukacji są: możliwość szybkiego, pozaadministracyjnego kontaktu z zespołem leczącym, współpraca zespołowa zapewniająca możliwość ułatwionego kontaktu z właściwą osobą w zespole (np. w przypadku zaburzeń snu lub oznaczenia stężenia leku). Nie trzeba dodawać, że ostatecznie psychoedukacja powinna się opierać na partnerskiej współpracy, a nie autorytatywnych decyzjach.
Według autora komentarza psychoedukacja może być zastosowana na każdym etapie opieki klinicznej nad chorym, uzupełniając również bardziej złożone formy leczenia w ośrodkach referencyjnych.
Opracowane na podstawie: British Journal of Psychiatry / Maj 2011
Marek Kowrach