Alessandro Parolari i wsp – Do statins improve outcomes and delay the progression of non-rheumatic calcific aortic stenosis? LINK: Heart 2011;97:523-529 (dostępny pełen tekst)
Od 2001 roku pojawiło się kilka, głównie obserwacyjnych badań, których wyniki sugerowały, że statyny opóźniają postęp zwyrodnieniowego zwężenia zastawki aortalnej ocenianego echokardiograficznie lub w tomografii komputerowej. Obserwacji tych nie potwierdziły prospektywne badania randomizowane.
Ponieważ pytanie o rolę statyn w zwężeniu zastawki aortalnej pozostaje otwarte, na łamach czasopisma Heart ukazała sie metaanaliza badań podejmujących to zagadnienie. Na podstawie bazy Medline autorzy przeanalizowali prace opublikowane do stycznia 2010 roku, oceniające wpływ statyn na rokowanie oraz progresję zwężenia zastawki aortalnej w ocenie echokardiograficznej w porównaniu do placebo lub braku leczenia. Musiały to być badania z okresem obserwacji nie krótszym niż 1 rok zawierające dane na temat twardych punktów końcowych w postaci całkowitej ilości zgonów, zgonów sercowo-naczyniowych oraz konieczności operacji wymiany zastawki aortalnej, a także dane echokardiograficzne oceniające zaawansowanie wady.
Ostatecznie poddano analizie 10 badań, w których uczestniczyło 3822 chorych (2214 nieleczonych statyną i 1608 leczonych statyną). Pięć z nich miało charakter prospektywny, a kolejne 5 retrospektywny, 3 były randomizowane, a w 7 nie prowadzono randomizacji.
Nie stwierdzono różnic w rokowaniu pomiędzy pacjentami leczonymi i nieleczonymi. W grupie leczonej zarówno ogólna śmiertelność (OR 0.98; 95% CI 0.74 do 1.30), śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych (OR 0.79; 95% CI 0.54 do 1.15), jak i konieczność wymiany zastawki aortalnej (OR 0.92; 95% CI 0.76 do 1.10) nie obniżyły się istotnie statystycznie. W badaniach niższej jakości (retrospektywnych czy nierandomizowanych) wykazano, że leczenie statyną powodowało mniejszy roczny przyrost maksymalnej prędkości przepływu przez zwężoną zastawkę (-0.08 m/s na rok, p<0.0007) oraz mniejszy przyrost stopnia zwężenia oceniany powierzchnią ujścia zastawki (-0.02 cm2/rok, p<0.02), co nie zostało potwierdzone w badaniach wyższej jakości (prospektywnych czy randomizowanych).
Autorzy wyciągają wniosek, iż nie ma dostatecznych dowodów przemawiających za użyciem statyn w celu poprawy rokowania i zwolnienia postępu zwyrodnieniowego zwężenia zastawki aortalnej.
Opracowane na podstawie: Heart / Kwiecień 2011
Magdalena Lipczyńska