William C. Becker i wsp – The Safety of Opioid Analgesics in the ElderlyrnNew Data Raise New Concernsrn LINK: Arch Intern Med 2010;170:1986
Na łamach Archives of Internal Medicine ukazał się komentarz Williama C. Beckera i wsp. na temat bezpieczeństwa stosowania opioidów u osób starszych. Ilość przepisywanych w USA przeciwbólowych opioidów ciągle wzrasta. Wynika to z coraz częstszego przepisywania opioidów pacjentom z bólami pochodzenia nienowotworowego.
U osób starszych, ze względu na duże obciążenie chorobami towarzyszącymi (m.in. przewodu pokarmowego czy nerek), ograniczającymi stosowanie innych leków przeciwbólowych, eksperci zalecają opioidy jako skuteczną i stosunkowo bezpieczną alternatywę. W bieżącym numerze Archives przedstawiono wyniki porównania bezpieczeństwa stosowania opioidów i niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) u starszych chorych z zapaleniem stawów oraz porównania bezpieczeństwa stosowania różnych opioidów.
Obydwa badania były analizami obserwacyjnymi o bardzo dobrej wiarygodności danych. Wykładnikami bezpieczeństwa stosowanych leków były incydenty sercowo-naczyniowe, złamania, choroby układu pokarmowego, efekty toksyczne prowadzące do hospitalizacji lub zgonu oraz ogólna śmiertelność.
Pierwsze badanie wykazało zwiększone ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, upadków, złamań, zdarzeń niepożądanych wymagających przyjęcia do szpitala i ogólnej śmiertelności u starszych chorych przyjmujących opioidy w porównaniu z NLPZ. Stwierdzono porównywalne ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego w obu leczonych grupach. Oceniając przedstawione wyniki należy jednak pamiętać, że w pracy brak jest danych dotyczących jednoczesnego przyjmowania NLPZ dostępnych bez recepty przez chorych leczonych opioidami.
W drugim badaniu w porównaniu z referencyjnym hydrokodonem stwierdzono zwiększone ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych u chorych przyjmujących kodeinę, zmniejszone ryzyko złamań w przypadku stosowania tramadolu i propoksyfenu oraz zwiększone ryzyko zgonu u leczonych kodeiną i oksykodonem.
Wyniki tych badań mają ważne implikacje kliniczne. Jak widać, opioidy niekoniecznie są bezpieczniejsze od NLPZ. Leczenie opioidami starszych osób należy zaczynać od małych dawek, monitorując działania niepożądane i unikając stosowania kilku leków jednocześnie, trzeba też przedyskutować z chorymi ryzyko upadków i złamań. Wiele pytań dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności terapii opioidami nadal pozostaje bez odpowiedzi.
Opracowane na podstawie: Jama Internal Medicine / 13 grudnia 2010
Magdalena Piątkowska