Keith Hawton i wsp – Toxicity of antidepressants: rates of suicide relative to prescribing and non-fatal overdose LINK: Br J Psych 2010;196:354
Zażycie trucizny stanowi jedną z najczęstszych metod popełniania samobójstwa, wybieraną zwłaszcza przez kobiety. Bardzo często w tym celu wykorzystywane są leki przeciwdepresyjne (około 20% wszystkich samobójstw spowodowanych przyjęciem trucizny oraz 20–30% niezakończonych zgonem przypadków przedawkowania – dane z Wielkiej Brytanii).
Z oczywistych przyczyn depresja stanowi najczęstszą chorobę psychiatryczną u osób podejmujących próby samobójstwa. Sposób targnięcia się na swoje życie zależny jest od okoliczności, a samobójcy z depresją często wykorzystują do podjęcia próby samobójczej leki, które przyjmują na co dzień. Wiedza na temat toksyczności poszczególnych grup leków ma zatem istotne znaczenie praktyczne.
Na łamach British Journal of Psychiatry ukazał się artykuł porównujący relatywną toksyczność trójcyklicznych antydepresantów (TCA), inhibitorów wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), antydepresantów noradrenergicznych i swoistych serotonergicznych (NaSSA), oraz selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny (SSRIs). Badanie miało charakter obserwacyjny. Analizowano zalecane leki, zgony samobójcze spowodowane zatruciem pojedynczymi lekami przeciwdepresyjnymi oraz nie zakończone zgonem przypadki zatruć w 6 szpitalach ogólnych w Wielkiej Brytanii.
Stopień toksyczności leków analizowano w postaci stosunku zgonów do liczby przepisanych recept a śmietelność obliczono na podstawie stosunku zgonów do liczby zatruć nie zakończonych zgonem. Najgroźniejsze okazały się TCA (śmiertelność 13.8, 95% CI 13.0–14.7) następnie SNRI (venlafaksyna) (2.5, 95% CI 2.0–3.1) i NaSSA (mirtazapina) (1.9, 95% CI 1.1–2.9). Wszystkie wymienione okazały się bardziej toksyczne od SSRIs (0.5, 95% CI 0.4–0.7). W grupie TCAs amitriptylina okazała się nieco mniej toksyczna od dosulepiny i doksepiny. W grupie SSRIs, najgroźniejszy okazał się citalopram (śmiertelność 1,1).
Podsumowując: odnotowano istotne różnice w toksyczności nie tylko poszczególnych klas leków, ale także poszczególnych preparatów w ramach jednej klasy. Przedstawione dane należy uwzględniać przepisując chorym poszczególne preparaty, zwłaszcza jeśli ryzyko podjęcia próby samobójczej jest wysokie.
Opracowane na podstawie: British Journal of Psychiatry / maj 2010
Magdalena Lipczyńska