Znaczenie leptyny w fizjologii i jej potencjał terapeutyczny

T. Kelesidis i wsp – Narrative review: the role of leptin in human physiology: emerging clinical applications LINK: Ann Intern Med 2010;152:93
Na łamach Annals of Internal Medicine przedstawiono podsumowanie rozwijającej się wiedzy o leptynie. Odkrycie tej substancji przed 15 laty wzbudziło ogromne zainteresowanie – po raz pierwszy wykazano bowiem, że tkanka tłuszczowa jest aktywnym organem endokrynnym. Leptyna, wydzielana przez tkankę tłuszczową, odpowiedzialna jest za przekazanie informacji zwrotnej o zasobach energetycznych organizmu do ośrodków podwzgórza i poprzez nie wywiera hamujący wpływ na apetyt. Jedną z substancji stymulujących apetyt, hamowanych przez leptynę jest neuropeptyd Y.

Pierwsze badania kliniczne były jednak rozczarowujące – nie wykazano skuteczności leptyny w leczeniu otyłości. Bliższe poznanie roli tej substancji pozwala jednak myśleć o potencjalnym zastosowaniu rekombinowanej leptyny w lecznictwie. U ludzi potwierdzono występowanie niezmiernie rzadkiego zaburzenia genetycznego – uwarunkowanego brakiem leptyny, którego istotą jest patologiczna otyłość z towarzyszącymi cechami zespołu metabolicznego, zaburzeniami neuroedokrynnymi i bezpłodnością. Substytucyjne podawanie leptyny przywraca wówczas prawidłową homeostazę energetyczną organizmu, doprowadza do utraty masy ciała i powrotu regulacji hormonalnej w zakresie osi przysadka-gonady.

W powszechnie występującej otyłości obserwuje się z kolei odporność receptorową na działanie leptyny. Egzogenna leptyna może zapobiegać efektowi jo-jo, bowiem przy spadku masy ciała, endogennie produkowana leptyna może niewystarczająco hamować apetyt, co sprzyja ponownemu przyrostowi masy ciała.

Istnieje szereg innych potencjalnych terapeutycznych zastosowań leptyny. Leptyna, jako hormon mówiący o zasobach energetycznych organizmu uczestniczy, poprzez liberyny podwzgórza i hormony tropowe przysadki, w prawidłowej ośrodkowej regulacji funkcji gonad. Jej niedobór hamuje oś przysadka-tarczyca, zmniejsza produkcję IGF-1, przy jednoczesnym wzroście syntezy somatotropiny. Sprzyja to oszczędzaniu energii, a jednocześnie zapewnia katabolizm dla wyrównania bilansu energetycznego organizmu. Wskutek zaniku tkanki tłuszczowej, wywołanej dietą i nadmierną aktywnością fizyczną, niskie stężenie leptyny przyczynia się do spadku uwalniania gonadotropin i zaburzeń lub braku miesiączki. Podobną sytuacje obserwuje się w przypadku genetycznie uwarunkowanych i wrodzonych postaci lipoatrofii oraz lipoatrofii związanej z zakażeniem HIV. Podanie leptyny może stanowić sygnał do uruchomienia dojrzewania płciowego u nastolatków, przywraca owulacje, normalizuje stężenie estrogenów, TSH, poprawia metabolizm glukozy, stężenia cholesterolu i trójglicerydów.

Poznanie roli leptyny w regulacji apetytu, metabolizmu, funkcji endokrynnych oraz dostępność jej farmakologicznych preparatów mogą poszerzyć możliwości terapeutycznego zastosowania tego hormonu.

Opracowane na podstawie: Annals of Internal Medicine / 2010-01-19

0 replies on “Znaczenie leptyny w fizjologii i jej potencjał terapeutyczny”