L.H. Kuller – Weight loss and reduction of blood pressure and hypertension LINK: Hypertension 2009;54:700
W komentarzu redakcyjnym na łamach Hypertension omówiono praktyczny wpływ zmniejszenia masy ciała na trwałą i istotną redukcję wartości ciśnienia tętniczego.
Wnioski wypływające z analizy dostępnych badań nie są zbyt zachęcające. Ilustruje to przedstawiona w tym samym numerze metaanaliza badań przeprowadzona przez Aucott i wsp., mająca odpowiedzieć na pytanie, czy długotrwała redukcja masy ciała powoduje istotną redukcję ciśnienia tętniczego. Wspomniana metaanaliza dysponowała danymi z 8 prób klinicznych i 8 badań kohortowych. W ponad trzyletnim okresie obserwacji średnia redukcja masy ciała wynosząca około 2,8 kg sprzyjała nieistotnej statystycznie redukcji ciśnienia skurczowego (o 2,9 mm Hg) i rozkurczowego (o 1,9 mm Hg). Autorzy we wniosku końcowym wskazują, że dążenie do zmniejszenia masy ciała miało niewielki wpływ na redukcję ciśnienia tętniczego.
Wniosek ten potwierdzają również inne prace. Może najbardziej spektakularne są badania nad chorymi z otyłością patologiczną, leczonymi metodami chirurgii bariatrycznej. U 346 osób poddanych chirurgii bariatrycznej, po 8 latach odnotowano 20 kg redukcję masy ciała, nie osiągając przy tym, w porównaniu z grupą kontrolną, istotnej różnicy w wartościach ciśnienia tętniczego (Swedish Obese Subjects Study). Odnotowano jednocześnie bardzo znaczące zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy.
W krótkotrwałych obserwacjach jak np. w Diabetes Prevention Programme uzyskano dużym nakładem środków znaczącą redukcję masy ciała (5,6 kg), jednak towarzysząca jej redukcja ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego wyniosła odpowiednio tylko 3,3 mm Hg i 3,1 mm Hg.
Autorzy komentarza podają trzy powody braku istotnego wpływu spadku masy ciała na nadciśnienie tętnicze. Po pierwsze wymieniają trudności w osiągnięciu, a przede wszystkim utrzymaniu redukcji masy ciała. Po wtóre zwracają uwagę, że w przypadku fazy redukcji i następczego przyrostu masy ciała mogą funkcjonować różnorodne mechanizmy fizjologiczne, stymulujące wzrost ciśnienia w fazie przyboru na wadze. Po trzecie nie tylko kaloryczność diety, ale także jej skład (zawartość sodu, potasu i warzyw) wpływa na mechanizmy patofizjologiczne regulujące wysokość ciśnienia tętniczego. Ostateczny wniosek nie jest więc zbyt optymistyczny – od 50 lat nie jesteśmy w stanie osiągnąć stałego, istotnego zmniejszenia masy ciała, zapewniającego w trwały efekt hipotensyjny.
Opracowane na podstawie: Hypertension / 2009-10-21