Michelle O`Donoghue i wsp – Early invasive vs conservative treatment strategies in women and men with unstable angina and non-ST-segment elevation myocardial infarction. A Meta-analysis LINK: JAMA 2008;300:71
Duże zainteresowanie budzą obecnie odrębności w przebiegu i leczeniu różnych postaci choroby wieńcowej u mężczyzn i u kobiet. Istnieją dane z badań FRISC II i RITA 3 sugerujące na przykład, że w porównaniu z postępowaniem pierwotnie zachowawczym, wczesna interwencyjna strategia leczenia zawału bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI) zwiększa ryzyko zgonu u kobiet. Dane te stoją jednak w sprzeczności z innymi dowodami, na przykład z badania TACTICS-TIMI 18, gdzie kobiety z grupy wysokiego ryzyka odnoszą z postępowania interwencyjnego podobne korzyści, co mężczyźni. Warto też wspomnieć, że są to wtórne analizy podgrup, gdyż żadnego z tych badań nie zaprojektowano w celu oceny różnic rokowania w zależności od płci i rodzaju leczenia.
Aby rzucić nieco światła na ten dyskusyjny problem, autorzy pracy przeprowadzili metananalizę 8 badań randomizowanych, w których porównywano rokowanie chorych z NSTEMI w zależności od strategii leczenia – wczesnej inwazyjnej i wczesnej zachowawczej. We wszystkich badaniach podano dane dotyczące śmiertelności, występowania zawału serca, ponownej hospitalizacji z powodu ostrego zespołu wieńcowego w czasie przynajmniej 12-miesięcznej obserwacji, dla kobiet i dla mężczyzn. W sumie analizę oparto na grupie 3075 kobiet i 7075 mężczyzn.
Sumaryczny iloraz szans dla zgonu, zawału serca i wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego w grupie kobiet wyniósł 0,81 (strategia inwazyjna w stosunku do zachowawczej, 95% przedział ufności 0,55-0,98). Analogiczne dane w grupie mężczyzn to 0,73; 95% przedział ufności 0,55-0,98). Nie stwierdzono różnic rokowania w zależności od płci (P dla interakcji 0,26). Największe korzyści z wczesnego leczenia inwazyjnego odnosiły kobiety z dodatnimi wartościami markerów uszkodzenia serca, u których stwierdzono względny spadek ryzyka wystąpienia punktów końcowych o 33% (iloraz szans 0,67 przy 95% przedziale ufności 0,50-0,88). Nie stwierdzono korzyści z wczesnego postępowania inwazyjnego u kobiet bez podwyższonych wartości markerów uszkodzenia mięśnia sercowego, obserwując w tej grupie wprawdzie nieistotny statystycznie, ale 35% wzrost względnego ryzyka zawału serca i zgonu (iloraz szans 1,35 przy 95% przedziale ufności wynoszącym 0,78-2,35).
Autorzy w podsumowaniu twierdzą, że wczesna inwazyjna strategia leczenia NSTEMI przynosi podobne korzyści u mężczyzn i kobiet. Dotyczy to zwłaszcza osób z obserwowanym wzrostem wartości markerów uszkodzenia mięśnia sercowego. Ponadto, uzyskane dane wydają się wspierać pogląd o celowości wczesnego leczenia zachowawczego kobiet z NSTEMI znajdujących się w grupie niskiego ryzyka.
Opracowane na podstawie: JAMA / 2008-07-02