Athanase D. Protogerou i wsp – Central blood pressures: do we need them in the management of cardiovascular disease? Is it a feasible therapeutic target? J Hypertens 2007;25:265
Wiadomo, że wartości ciśnienia tętniczego mierzone w dużych naczyniach (aorta, tętnice szyjne) różnią się od tych ocenianych w mniejszych tętnicach (np. ramiennych, promieniowych), a leczenie nadciśnienia może odmiennie wpływać na wartości ciśnienia centralnego i obwodowego.
Autorzy pracy przeglądowej opublikowanej na łamach Journal of Hypertension analizują dane mogące świadczyć o tym, że optymalne leczenie nadciśnienia powinno obejmować również jego pomiar w naczyniach centralnych, takich jak aorta i tętnice szyjne, gdzie często pojawiają się zmiany będące wynikiem nadciśnienia tętniczego. W pracy omówiono fizjologię i patofizjologię centralnego ciśnienia tętniczego, wykorzystywaną klinicznie metodykę pomiarów oraz dane doświadczalne i epidemiologiczne świadczące o przydatności oceny centralnego ciśnienia tętniczego w codziennej praktyce klinicznej.
U młodych, zdrowych osób, skurczowe ciśnienie tętnicze na poziomie tętnic mniejszego kalibru może być wyższe nawet o 20 mm Hg od centralnego ciśnienia tętniczego. Jest to uzależnione od sprężystości tętnic oraz od odbić przechodzącej przez łożysko naczyniowe fali tętna. Zjawisko to zwane jest wzmocnieniem ciśnienia skurczowego lub wzmocnieniem ciśnienia fali tętna. Wraz ze wzrostem sztywności ściany tętnic, na przykład u osób starszych, zjawisko to ulega osłabieniu.
Centralne ciśnienie tętnicze można mierzyć metodami inwazyjnymi, co nie jest oczywiście możliwe w codziennej praktyce. Ostatnio stosuje się też metody nieinwazyjne. Pierwszą z nich jest bezpośrednia ocena fali tętna na tętnicy szyjnej za pomocą tonometrii lub ultrasonografii. Druga to matematyczne przybliżenie (generalized transfer functions) centralnego ciśnienia tętniczego na podstawie fali tętna z tętnicy promieniowej.
Centralne ciśnienie tętnicze, ściślej niż 24-godzinne pomiary ciśnienia tętniczego obwodowego, koreluje ze strukturą i czynnością lewej komory. Wzrost centralnego ciśnienia skurczowego powoduje wzrost zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen, a od centralnego ciśnienia rozkurczowego zależy przepływ wieńcowy. Ponadto, jak wykazano w badaniu REASON, zmniejszenie masy lewej komory podczas leczenia peryndoprylem i indapamidem, korelowało jedynie z wartościami centralnego, a nie obwodowego (mierzonego na tętnicy ramiennej) ciśnienia tętniczego.
Autorzy artykułu przytaczają szereg dalszych argumentów mogących świadczyć o korzyściach klinicznych płynących z dokonywania pomiarów centralnego ciśnienia tętniczego. Nadal jednak nie wiadomo, w jakiej populacji pacjentów wykonywanie tego typu pomiarów przynosić będzie największe korzyści kliniczne.
W podsumowaniu pracy autorzy stwierdzają, że wyniki dotychczasowych badań (np. REASON, CAFE) świadczą o przydatności klinicznej pomiarów centralnego ciśnienia tętniczego. Udoskonalenia wymagają nieinwazyjne metody jego pomiaru. Konieczne jest również przeprowadzenie szeroko zakrojonych badań prospektywnych, oceniających wartość prognostyczną pomiarów centralnego ciśnienia tętniczego.
Opracowane na podstawie: Journal of Clinical Hypertension / 2007-02-07