Shirk MB, Donahue KR, Shirvani J – Unlabeled uses of nebulized medications Am J Health-Syst Pharm 2006;63:1704
Zastosowanie substancji leczniczych w postaci aerozoli nie ogranicza się jedynie do przygotowywanych w warunkach przemysłowych inhalatorów. Liczne substancje lecznicze nie występują fabrycznie w postaci aerozoli, ale podawane są przy użyciu nebulizatorów. Nie są one wprost przeznaczone do inhalacji i producent wykazuje w ulotce informacyjnej inne sposoby podawania.
Wymienia się tutaj m.in. opioidy wykorzystywane w bezdechu i terminalnym okresie choroby nowotworowej. Podaje się je zwykle co dwie godziny: hydromorfon w dawce 1-2 mg, cytrynian fentanylu w dawce 25-50 mcg. Lidokaina w dawce 20 – 160 mg znajduje zastosowanie w stanach obturacyjnych oskrzeli, jako środek przeciwbólowy i przeciwkaszlowy. W ostrych stanach astmatycznych wykorzystuje się 125 – 250 mg siarczanu magnezu, co 20 minut, co najwyżej czterokrotnie. U pacjentów z niedoborami odporności 25 mg amfoterycyny B podawane jest w postaci nebulizatu raz na dobę. Badane jest także zastosowanie kolistyny u pacjentów przewidzianych do transplantacji płuca.
Wykorzystuje się zazwyczaj dwa rodzaje nebulizatorów – częściej ciśnieniowe, w których cząstki aerozolu powstają dzięki przepływowi powietrza, rzadziej inhalatory w których kropelki aerozolu o żądanej średnicy (mass median aerodynamic diameter, MMAD) 1 – 6 mcm powstają pod wpływem sonifikacji. Ten drugi typ nebulizatorów jest szczególnie polecany, ze względu na łatwą obsługę przez pacjenta, cichą pracę i szybkie dostarczanie substancji leczniczych do miejsca działania. Wśród wad wymienia się duży koszt urządzenia, wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne i możliwość zanieczyszczenia mikrobiologicznego.
Na właściwe wykonanie inhalacji z użyciem środków, które nie są wprost przeznaczone do nebulizacji wpływ mają: skład i stabilność preparatu w warunkach inhalacji, czystość mikrobiologiczna preparatu – zalecana jest jałowość, ciśnienie osmotyczne – preparat powinien być izotoniczny, oraz odczyn bliski pH o wartości 6. Preparat nie powinien zawierać środków konserwujących. Spełnienie tych warunków pozwala na minimalizację działań drażniących i zapewnia lepszą tolerancję inhalacji przez pacjenta.
Stosowanie opioidów, lidokainy, siarczanu magnezu, amfoterycyny B i kolistyny w sposób alternatywny w inhalacjach pozwala na odpowiednie leczenie pacjentów z chorobami układu oddechowego i osób poddawanych np. bronchoskopii. Według autorów pracy poglądowej konieczne jest opracowanie właściwych zaleceń, pozwalających w sposób w pełni bezpieczny stosować nebulizacje z omawianymi preparatami.
Opracowane na podstawie: American Journal of Health-System Pharmacy / 2006-09-19