G.M.Bray – Exenatide Am J Health-Syst Pharm 2006;63;411
Autorka artykułu w American Journal of Health-System Pharmacy przedstawia nowy lek przeciwcukrzycowy, który niedawno został zaaprobowany przez FDA.
Exenatide jest peptydem złożonym z 39 aminokwasów, o budowie podobnej do glukagono-podobnego peptydu 1 (GLP-1). Po raz pierwszy został odkryty w 1992 roku u pewnego gatunku jaszczurek. Jest endogennym hormonem wytwarzanym przez ślinianki.
Exenatide i GLP-1 wykazują zgodność w sekwencji aminokwasowej w 53%, jednak wykazują duże podobieństwo strukturalne. Exenatide jest dłuższy o 9 aminokwasów od GLP-1 ssaków i wykazuje znacznie dłuższy okres półtrwania dzięki mniejszemu powinowactwu do dipeptydylopeptydazy IV, która rozkłada GLP-1.
Exenatide wpływa na glukozo-zależne uwalnianie insuliny z komórek β wysp trzustkowych. Jego działanie jest związane z oddziaływaniem na receptor GLP-1 na: powierzchni komórek β trzustki, w nerkach, żołądku i tkance mózgowej. Wydaje się też, że jego działanie przeciwcukrzycowe dodatkowo związane jest z sekrecją glukagonu, opóźnieniem opróżniania żołądka oraz redukcją spożycia pokarmu.
Jako peptyd exenatide musi być podawany pozajelitowo, dostępny jest w postaci izotonicznego roztworu do podawania podskórnego o stężeniu 250μg/ml. Lek podawany jest za pomocą pena, dwa razy w ciągu dnia. Jeden wkład do pena zawiera 60 dawek 5 lub 10 μg. Dostępność po podaniu s.c. wynosi 65-75% a okres półtrwania wynosi 2,4h.
Exenatide przewidziane jest do leczenia pacjentów z cukrzycą typu 2 przyjmujących pochodne sulfonylomocznika i/lub metforminę, u których nie uzyskuje się zadowalającej kontroli glikemii.
Do najpoważniejszych objawów ubocznych należą nudności i wymioty, których nasilenie można prawdopodobnie zmniejszyć poprzez początkowe zastosowanie małych dawek leków. Stwierdzono ponadto wzrost ryzyka wystąpienia epizodów hipoglikemii u pacjentów leczonych pochodnymi sulfonylomocznika, co może wymagać zmniejszenia ich dawki po włączeniu exenatide. Możliwe są też miejscowe reakcje zapalne w miejscu wstrzyknięcia.
Exenatide wykazuje interakcje z digoksyną, lowastyną, lisinoprilem oraz acetaminofenem. W przypadku antybiotyków i doustnych leków antykoncepcyjnych, ze względu na wpływ na opróżnianie żołądka, konieczne jest podanie tych leków, co najmniej godzinę przed wstrzyknięciem peptydu.
Exenatide może wpływać na rozwój płodu, z tego powodu należy do kategorii C. Nie może być stosowany u matek karmiących gdyż przenika do mleka. Peptyd ten może być stosowany jako lek drugiego lub trzeciego rzutu u pacjentów, którzy słabo reagują na zastosowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych.
Opracowane na podstawie: American Journal of Health-System Pharmacy / 2006-03-01