Trip J. Meine i wsp – Association of intravenous morphine use and outcomes in acute coronary syndromes: results from the CRUSADE Quality Improvement Initiative Am Heart J 2005;149:1043
Pierwsze doniesienie o zastosowaniu morfiny do zwalczania bólu w świeżym zawale serca opublikowano w 1912 roku. Od tego czasu, przez niemal stulecie, morfina była jednym z najczęściej podawanych leków przeciwdusznicowych.
W aktualnym numerze American Heart Journal opublikowano wyniki pracy oryginalnej, poświęconej zależności pomiędzy podawaniem morfiny a rokowaniem w ostrych zespołach wieńcowych. Podstawę do analizy stanowiły informacje zawarte w bazie danych CRUSADE (Can Rapid Risk Stratification of Unstable Angina Patients Supress ADverse Outcomes with Early Implementation of the ACC/AHA Guidelines) Quality Improvement Initiative.
Jak we wstępie zauważają autorzy pracy, „postępowanie w świeżym zawale serca i ostrych zespołach wieńcowych uległo zmianie od czasów, kiedy Sir James MacKenzie proponował leczenie polegające na unieruchomieniu w łóżku, stosowaniu morfiny i chloroformu, aż do utraty świadomości.” W aktualnych wskazówkach American College of Cardiology/American Heart Association nadal zaleca się stosowanie morfiny (klasa IC zaleceń) w ostrych zespołach wieńcowych bez uniesienia odcinka ST (NSTE ACS), jeśli dolegliwości nie ustępują po podaniu nitrogliceryny.
Autorzy przeanalizowali wyniki nierandomizowanego, retrospektywnego, obserwacyjnego rejestru chorych z NSTE, oceniającego, między innymi, stosowane w tej grupie chorych interwencje, leki i wyniki leczenia szpitalnego. Populację badaną stanowiło 57 039 chorych z NSTE ACS, leczonych od stycznia 2001 do czerwca 2003 w 443 amerykańskich szpitalach.
W ciągu 24 godzin od przyjęcia morfinę otrzymało 17 003 chorych (29.8%). W porównaniu z chorymi nie otrzymującymi tego leku, pacjenci otrzymujący morfinę byli bardziej zagrożeni zgonem (iloraz szans [OR] 1.48, 95% przedział ufności [CI] 1.33-1.64). Ryzyko zgonu okazało się większe we wszystkich analizowanych podgrupach chorych. Wzrost zagrożenia dotyczył także wystąpienia objawów niewydolności serca (OR 1.27), wstrząsu kardiogennego (OR 1.71) i zawału serca po przyjęciu do szpitala (OR 1.34).
W komentarzu do wyników pracy, autorzy zwracają uwagę na fakt, iż wprawdzie ACC/AHA zaleca stosowanie morfiny w NSTE ACS, ale brak jest prospektywnych, kontrolowanych, randomizowanych badań klinicznych, potwierdzających bezpieczeństwo takiego postępowania, a podstawę dla opracowanych zaleceń stanowią wyłącznie uzgodnienia ekspertów.
Biorąc pod uwagę odnotowane w CRUSADE, niekorzystne rokowanie związane z dożylnym podawaniem morfiny, niezbędne jest przeprowadzenie prospektywnej próby klinicznej, pozwalającej określić, czy chorym z bólami w klatce piersiowej i ostrymi zespołami wieńcowymi należy podawać właśnie ten lek przeciwbólowy.
Opracowane na podstawie: American Heart Journal / 2005-07-12