Ellen Tattelman – Health effects of garlic. Am Fam Phys 2005;72:103
Na łamach czasopisma American Family Physician w cyklu „Medycyna komplementarna i alternatywna” opublikowano artykuł przeglądowy poświęcony potencjalnie leczniczym właściwościom czosnku.
Czosnek (Allium sativum) był stosowany jako lekarstwo od wielu tysięcy lat. Wzmianki o nim znajdują się w Sanskrycie. Od co najmniej 3000 lat stosowany jest w medycynie chińskiej.
Egipcjanie, Babilończycy, Grecy i Rzymianie stosowali czosnek do przyspieszenia gojenia ran. W I i II Wojnie Światowej był stosowany jako antyseptyk mający zapobiegać gangrenie. Obecnie stosowany jest jako środek mający obniżać poziom cholesterolu i ryzyko sercowo-naczyniowe, a także ze względu na potencjalne właściwości przeciwnowotworowe i antybakteryjne.
Substancją aktywną w czosnku wydaje się być allicyna, powstająca z alliny (aminokwasu zawierającego siarkę) pod wpływem enzymu allinazy. Ponieważ allinazę inaktywuje ogrzewanie, siła działania smażonego/gotowanego czosnku jest mniejsza. Suplementy zawierające suchy wyciąg z czosnku muszą być stosowane w formie powlekanej, ponieważ sok żołądkowy unieczynnia allinazę.
Badania kliniczne wykazują w większości na istotne, ale najwyżej umiarkowane działanie hipolipemizujące (obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego o 4-6%) (choć w przeprowadzonym w Europie badaniu czosnek obniżał poziom cholesterolu równie skutecznie jak bezafibrat). Brak jest przekonujących danych potwierdzających skuteczne działanie hipotensyjne czosnku.
Wyniki niektórych badań epidemiologicznych sugerują zmniejszenie ryzyka raka żołądka i okrężnicy, brak jest jednak prospektywnych badań oceniających stosowanie czosnku w prewencji chorób nowotworowych. Brak jest także dobrych jakościowo badań klinicznych potwierdzających antybakteryjne działanie czosnku – jego skuteczność wykazywano tylko w małych pracach. Czosnek ma natomiast umiarkowane działanie przeciwpłytkowe, może wydłużać czas krwawienia i, zdaniem autorki artykułu, uzasadnione jest przerywanie przyjmowania wysokich dawek czosnku na 10 dni przed planowym zabiegiem operacyjnym.
Zalecane zwykle dawki surowego czosnku to 4 gramy dziennie (1-2 ząbki czosnku). Sproszkowany, suszony czosnek zaleca się zwykle w dawce 300 mg 2-3 razy dziennie.
Konieczne są dalsze, długoterminowe, w pełni zaślepione, kontrolowane próby kliniczne, z wykorzystaniem standaryzowanych preparatów czosnku, które pozwolą w sposób wiarygodny ocenić jego wpływ na ryzyko sercowo-naczyniowe.
Opracowane na podstawie: American Family Physican / 2005-07-01