Jerrold F. Rosenbaum – Attitudes toward benzodiazepines over the years J Clin Psych 2005;66(Suppl.2):4
W suplemencie do Journal of Clinical Psychiatry ukazał się artykuł przeglądowy, w którym Jerrold F. Rosenbaum charakteryzuje zmiany w nastawieniu lekarzy i pacjentów do benzodiazepin, od czasu ich wprowadzenia w latach 60-tych i omawia problem uzależnienia fizycznego od tych leków.
Z uwagi na skuteczność i szybki początek działania benzodiazepiny są najczęściej stosowanymi lekami przeciwlękowymi i nasennymi. Ich profil działań ubocznych jest stosunkowo korzystny w porównaniu z innymi lekami psychotropowymi. Pomimo to, w końcu lat 80-tych ubiegłego wieku wokół benzodiazepin zaczął narastać sceptycyzm, związany między innymi z przekonaniem o licznych przypadkach nadużywania i uzależnienia.
Wyniki badań wskazują, że podobnie jak w przypadku wielu innych leków, w tym beta-blokerów, przewlekłe stosowanie benzodiazepin może wiązać się z uzależnieniem fizycznym, którego wyrazem są objawy zespołu odstawienia po nagłym przerwaniu terapii. Zespół ten objawia się nawrotem lęku, agitacją, bezsennością i zaburzeniami sensorycznymi.
W latach 90-tych wykazano, że zespół odstawienny jest poważniejszym problemem w przypadku leków o krótkim okresie półtrwania, co dla części lekarzy było argumentem za stosowaniem leków o dłuższym okresie półtrwania. Te jednak z kolei bardziej upośledzają funkcje kognitywne i czynności psychomotoryczne.
Po wprowadzeniu nowoczesnych leków przeciwdepresyjnych zaczęły one być coraz szerzej stosowane również w leczeniu różnych zespołów lękowych. Z tego powodu w latach 1987-1999 odnotowano zmniejszenie zużycia benzodiazepin. Tym niemniej w dalszym ciągu benzodiazepiny są w opinii wielu ekspertów uważane za wartościowe preparaty główne lub pomocnicze w leczeniu zaburzeń lękowych. Zawsze należy dokładnie ocenić potencjalny stosunek korzyści do ryzyka zastosowania leku z tej grupy, stosować najniższą skuteczną dawkę i podawać ją przez możliwie krótki czas, a okresowo sprawdzać, czy nie występują objawy uzależnienia. Szczególne środki ostrożności należy podejmować w przypadku osób starszych oraz z historią uzależnień od substancji psychoaktywnych.
Opracowane na podstawie: Journal of Clinical Psychiatry / 2005-03-11