H.C. McGill i C.A. McMahan – Starting earlier to prevent heart disease JAMA 2003;290:2320
Artykuł stanowi komentarz redakcyjny Lancet do wyników serii prac poświęconych zależności pomiędzy występowaniem czynników ryzyka choroby wieńcowej w dzieciństwie a rozwojem miażdżycy w wieku dorosłym.
Od 50 lat wiadomo, że zmiany miażdżycowe rozpoczynają się w dzieciństwie, nasilają przez okres młodzieńczy i wczesny okres życia dorosłego, by zamanifestować się później pod postacią choroby wieńcowej. Wykazały to po raz pierwszy w 1953 roku badania przeprowadzone na osobach w wieku 22 lat – ofiarach wojny koreańskiej, u których potwierdzono obecność zaawansowanych zmian miażdżycowych w obrębie tętnic wieńcowych.
W innych pracach stwierdzono, że w obrębie populacji różniących się zapadalnością na chorobę niedokrwienną serca, stopień zaawansowania miażdżycy jest odmienny już u osób w wieku 25 lat. W Bogalusa Heart Study natężenie zmian miażdżycowych w badaniach autopsyjnych ofiar wypadków korelowało z natężeniem czynników ryzyka mierzonym wiele lat wcześniej – w okresie dzieciństwa. W badaniu Muscatine grubość błony wewnętrznej i środkowej tętnicy szyjnej oceniana u osób w wieku 25-27 lat korelowała z poziomami cholesterolu LDL zmierzonymi u tych samych osób w dzieciństwie (średnio 22 lata wcześniej).
Podobne wyniki przyniosło, publikowane w tym samym numerze Lancet, badanie fińskie – czynnikami ryzyka występowania miażdżycy (rozpoznawanej przy pomocy badania ultrasonograficznego tętnic szyjnych) u osób w wieku 25-37 lat okazały się: stężenia cholesterolu LDL, nadciśnienie tętnicze, BMI, palenie papierosów w wieku 12-18 lat.
Zdaniem autorów przesłanie tych obserwacji jest oczywiste. Ocena czynników ryzyka miażdżycy i modyfikacja stylu życia powinny rozpoczynać się już w okresie młodzieńczym. Autorzy przyznają jednak, że zmiana trybu życia w aspekcie populacyjnym może wymagać wysiłków trwających całe dekady lub nawet generacje.
Opracowane na podstawie: JAMA / 2003-11-05