Eric N. Buchalter, Melinda S. Lantz – Somatization disorder in the older adult: when the problems are in the body and the mind Clinical Geriatrics 2002;10(3):32
W artykule poglądowym w Clinical Geriatrics omówiono zaburzenia somatyzacyjne, jedne z najmniej poznanych zaburzeń psychicznych, stanowiące częsty problem w praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Charakteryzują się one występowaniem różnorodnych, nawracających i często zmieniających się objawów somatycznych.
Chorzy uporczywie domagają się badań lekarskich pomimo negatywnych wyników wielokrotnie powtarzanych testów. Większość pacjentów ma za sobą długą i skomplikowaną historię kontaktów z podstawową i specjalistyczną opieką zdrowotną, włącznie z bezowocnymi zabiegami eksploracyjnymi.
Rozpowszechnienie zaburzeń w populacji ogólnej szacuje się na 2-3% z czego ponad 90% stanowią kobiety. Objawy pojawiają się zwykle w 2. dekadzie życia i zaostrzają pod wpływem stresu. Często obserwuje się współwystępowanie zaburzeń osobowości, zaburzeń depresyjnych i lękowych.
W przypadku chorych w podeszłym wieku dodatkowy problem diagnostyczny i terapeutyczny stanowią współistniejące choroby somatyczne. Chorzy ci zwykle leczeni są przez wielu specjalistów jednocześnie i przyjmują w sposób niekontrolowany duże ilości leków.
Najważniejszym aspektem leczenia jest podtrzymująca, oparta na empatii relacja z lekarzem pierwszego kontaktu. Najlepsze rezultaty dają częste, ale krótkie i ustrukturalizowane wizyty lekarskie (np. co 2 tygodnie po 15 min.). Niezbędne jest dokładne badanie fizykalne nowych zgłaszanych objawów i uznanie cierpienia chorego za prawdziwe, natomiast częste kierowanie na badania dodatkowe i konsultacje może zaostrzać przebieg choroby.
Przydatna bywa konsultacja psychiatryczna dla potwierdzenia diagnozy i ewentualnego rozpoznania towarzyszących zespołów lękowych i depresyjnych. Jednakże, wielu pacjentów nie akceptuje skierowania do psychiatry.
Wg autorów, najlepiej jeśli chory znajduje się pod ciągła opieką lekarza pierwszego kontaktu. Psychoterapia grupowa nastawiona na trening umiejętności radzenia sobie z objawami może poprawiać przebieg choroby, jednak tylko nieliczni chorzy akceptują tę formę leczenia.
Opracowane na podstawie: Clinical Geriatrics / 2002-03-09